Χριστουγεννιάτικη επιστολή
Του Πατριάρχου Μόσχας και Πασών των Ρωσιών στους Αρχιποιμένες, διακόνους, μοναχούς και σε όλα τα πιστά τέκνα της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας
Αγαπητοί εν Κυρίω Αρχιποιμένες, τίμιοι πρεσβύτεροι και διάκονοι, θεόφιλοι μοναχοί και μοναχές, αδερφοί και αδερφές!
Σήμερα που η επουράνια και επίγεια Εκκλησία στην αδιάσπαστη ενότητα δοξάζει τον Σαρκωθέντα Θεό σας χαιρετώ εγκάρδια για τη μεγάλη πεφωτισμένη εορτή της Γεννήσεως του Κυρίου και Σωτήρου ημών του Ιησού Χριστού.
Σήμερα και πάλι στρέφουμε τα νοητικά μας βλέμματα στα γεγονότα που έχουν λάβει μέρος δυο χιλιάδες χρόνια πριν στη Βηθλεέμ. Ατενίζουμε το πράο Βρέφος στη φάτνη, γύρω από την οποία είναι η Πανάχραντη Μητέρα Του, ο Ιωσήφ ο Μνήστωρ και οι ποιμένες που πρώτοι έμαθαν για την έλευση του Σωτήρα στη γη και αντηχούμε στις Ασωμάτους Δυνάμεις δοξάζουσες τον Ύψιστο Δημιουργό που δια τον Μονογενή Του Υιό χάρισε ειρήνη και ευδοκία στους ανθρώπους.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος αποκαλύπτοντας την ουσία και το βάθος της σημερινής εορτής μαρτυρεί: ο εορτασμός μας είναι για το ότι ο Θεός ήρθε στον άνθρωπο για να επιστρέψει ο άνθρωπος στον Θεό (Λόγος 38). Νυν αληθώς· ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν (Μτ. 3,2): για να εκπληρωθούν οι παλαιές προφητείες ήρθε στη γη ο πολλά προσδοκώμενος ἕως ἐὰν ἔλθῃ τὰ ἀποκείμενα αὐτῷ (Γεν. 49,10), « ὅτι παιδίον ἐγεννήθη ἡμι̃ν υἱὸς καὶ ἐδόθη ἡμι̃ν οὑ̃ ἡ ἀρχὴ ἐγενήθη ἐπὶ του̃ ὤμου αὐτου̃ καὶ καλει̃ται τὸ ὄνομα αὐτου̃ μεγάλης βουλη̃ς ἄγγελος ἐγὼ γὰρ ἄξω εἰρήνην ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας εἰρήνην» (Ησ 9,5).
«Εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν οὐ καθὼς ὁ κόσμος δίδωσιν ἐγὼ δίδωμι ὑμῖν» (Ιω.14:27) απευθύνεται σε μας ο Χριστός. Τι άραγε είναι αυτή η ειρήνη την οποία χάρισε ο Κύριος στον άνθρωπο και την οποία εξύμνησαν οι άγγελοι τη στιγμή της γεννήσεως του Λυτρωτή;
Έγιναν άραγε λιγότερες από τότε οι έχθρες και οι συμπλοκές στη γη; Ακούμε από παντού«ειρήνη, ειρήνη!», συνήχθημεν εἰς εἰρήνην καὶ οὐκ ἦν (Ιερ. 8,15). Αλλά η αληθινή ειρήνη του Θεού που κατήλθε στη γη με τη Γέννηση του Χριστού – ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν (Φιλ. 4,7)- δενεξαρτάται από τις εξωτερικές περιστάσεις και δεν υπάγεται σε θλίψεις και πρόσκαιρες στερήσεις. Αυτή η ακαταμάχητη εσωτερική ειρήνη περιέχεται στον ίδιο τον Θεό ο οποίος αφού έγινε άνθρωπος, όμοιος με εμάς, εκτός από την αμαρτία, δεν ενεργεί απλώς στην ιστορία μας αλλά παραμένει φανερά σε αυτήν. Νυν ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας (Ιω. 1,14).
Ο Κύριος είναι κοντά, αγαπητοί μου, να μην το ξεχνάμε αυτό ποτέ και να μην καταθλιβόμαστε! Εν Αυτώ είναι η δύναμή μας, η ισχυρή μας προσδοκία και η πνευματική μας παρηγοριά σε όλα τα περιστατικά της ζωής.
Υποκλινόμαστε ενώπιον της ταπεινής μεγαλειότητας του θαύματος της ενανθρώπισης του Θεού και δοξάζουμε τον ερχόμενο Σωτήρα εις τον κόσμο. Δεν μπορούμε να μην ανησυχούμε για την πολεμική σύγκρουση που αμαυρώνει τον ιερό χριστουγεννιάτικο εορτασμό, επειδή όπως σημειώνει ο απόστολος καὶ εἴτε πάσχει ἓν μέλος συμπάσχει πάντα τὰ μέλη (Α’ Κορ. 12,26). Μέσα σε αυτές τις δοκιμασίες που συνέβησαν στα έθνη της ιστορικής Ρωσίας έχει μεγάλη σημασία να μένουμε πιστοί στον υψηλό μας χριστιανικό προορισμό και να δείχνουμε ο ένας στον άλλον αγάπη. Μερικές φορές μας φαίνεται ότι το καλό είναι αδύναμο και ανυπεράσπιστο και ότι εμείς δεν μπορούμε να αντιστρέψουμε την κατάσταση. Αλλά δεν είναι έτσι.
Υπάρχει μια απαράβατη πνευματική αρχή: η αγάπη πολλαπλασιάζεται όταν δίνουμε τον εαυτό μας στους άλλους, όταν αφιερώνουμε στον πλησίον τον χρόνο μας, τον βοηθάμε οικονομικά. Τότε όχι μόνο μεταμορφώνουμε τον κόσμο γύρω μας αλλά αποκτάμε μέσα μας και κάτι πολύτιμο. Σ’ αυτό το απλό αλλά αποτελεσματικό πνευματικό νόμο συνίσταται το μυστήριο της αληθινής ειρήνης και της γνήσιας ευτυχίας, την οποία τόσο πολύ επιδιώκει ο κάθε άνθρωπος. Αυτή η ευτυχία δε βρίσκεται στα πέρατα της οικουμένης, όπως νομίζουν μερικοί που κυνηγούν τις φανταστικές αυταπάτες των υλικών αγαθών και μια ζωή χωρίς λύπες. Η αληθινή ευτυχία έγκειται στο να μοιράζει κανείς αγάπη και χαρά στους ανθρώπους γύρω του και με καλά έργα να δοξάζει τον Θεό που ενανθρωπίστηκε ἵνα ζωὴν ἔχωσιν καὶ περισσὸν ἔχωσιν (Ιω. 10, 10). Όταν αφήνουμε τον Χριστό να εισέλθει στην καρδιά μας και να ενεργήσει μέσα στις ψυχές μας αποκαθίστανται η ειρήνη και η γαλήνη (Μτ. 11, 29) και γινόμαστε κοινωνοί της Βασιλείας του Θεού και ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἐστιν (Λκ. 17, 21).
Θέλουμε ν’ αγκαλιάσουμε τον Γεννηθέντα Κύριο; Τότε ας αγκαλιάσουμε τον θλιμμένο και να παρηγορήσουμε αυτόν που θρηνεί. Αν Θέλουμε να αγγίξουμε τον Χριστό όπως οι Μάγοι εξ Ανατολής και να φέρουμε δώρα στο Θείο Βρέφος- τότε ας χαρίσουμε στον πλησίον μας αγάπη και προσοχή, να δείξουμε σ’ εκείνον που έχει ανάγκη έλεος και να τον υποστηρίξουμε, ἐφ᾿ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων ἐμοὶ ἐποιήσατε (Μτ. 25, 40) – μαρτυρεί ο Σωτήρας.
Η Χριστουγεννιάτικη νύχτα φέρνει γαλήνη και ηρεμία στην Οικουμένη – εκφωνεί ο όσιος Εφραίμ οΣύρος και με παρρησία συνεχίζει: «αυτή η νύχτα ανήκει στον Πράο, για αυτό ο καθένας αςπαραμερίσει την οργή και τη σκληρότητα. Σήμερα ανέτειλε η ημέρα ελέους. Ας μην καταδιώκει κανείς με εκδίκηση εκείνον από τον οποίο προσβλήθηκε. Ήρθε η χαρμόσυνη ημέρα, ας μη γίνει κανείς αιτία θλίψεως και στενοχώριας για τον άλλον». (Χριστουγεννιάτικοι Ύμνοι, Α’ ύμνος )
Ας αφουγκραστούμε αυτές τις θαυμάσιες λέξεις «του προφήτη της ερήμου της Συρίας», ας ανοίξουμε τις καρδιές μας στον ενανθρωπήσαντα Κύριο. Ας αγαλλόμαστε επειδή ο ίδιος ο Βασιλιάς και Άρχοντας της Οικουμένης ταπεινά ήλθε στη γη για να μας χαρίσει σωτηρία και ζωή αιώνια. Ας είμαστε ευγνώμονες για την ανιδιοτελή αγάπη του Δημιουργού στους ανθρώπους και ας φωτίσουμε τις ψυχές με υπομονή στις δοκιμασίες, με αγνή προσευχή και αγαθά έργα για τη δόξα του Θεού μας.
Για μια ακόμη φορά σας χαιρετώ, αγαπητοί μου, με τη λαμπρότερη εορτή των Χριστουγέννων. Σας εύχομαι παντοτινή χαρά, ευδαιμονία στις οικογένειες σας, δύναμη και άφθονη βοήθεια από το Θείο Βρέφος. Ο Φιλάνθρωπος Δημιουργός, Αληθινός Κύριος της ιστορίας, ας δείξει το έλεός Του στα έθνη της Αγίας Ρωσίας και ας μας ευλογήσει όλους με ειρήνη και ὁμοθυμαδὸν ἐν ἑνὶ στόματι δοξάζουμε τον Ενανθρωπήσαντα Σωτήρα και ας μαρτυρήσουμε πειστικά μεθ’ ημών ο Θεός.
Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών
Χριστούγεννα
2022/2023
Μόσχα