Εσωτερικός Κανονισμός περί του Πατριαρχικού Εξαρχάτου της Αφρικής

Εγκρίθηκε στην συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου την 24^η Μαρτίου 2022 (τόμος πρακτικών υπ’αριθμ. 5).

1. Το Πατριαρχικό Εξαρχάτο της Αφρικής (εφεξής «το Εξαρχάτο») είναι μια κανονική δομή της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας που ιδρύθηκε με στόχο τον συντονισμό της λειτουργικής, θρησκευτικής, διαφωτιστικής, εκδοτικής, κοινωνικής, εκπαιδευτικής και ιεραποστολικής δράσης των εκκλησιαστικών επαρχιών και άλλων κανονικών δομών της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας που βρίσκονται στο έδαφος του εξαρχάτου και αποτελούν το σώμα του.

2. Αποφάσεις για την ίδρυση ή την διάλυση του Εξαρχάτου, για την ονομασία του, για τα σύνορά του και τις εκκλησιαστικές επαρχίες που το αποτελούν, λαμβάνονται από την Διαρκή Ιερά Σύνοδο της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας (εφεξής «Διαρκής Ιερά Σύνοδος») με περαιτέρω έγκριση από την Αρχιερατική Σύνοδο της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας (εφεξής «Αρχιερατική Σύνοδος»).

3. Στην σφαίρα της ποιμαντικής ευθύνης του Εξαρχάτου συμπεριλαμβάνονται οι ακόλουθες χώρες:

Αραβική Δημοκρατία της Αιγύπτου, Δημοκρατία του Σουδάν, Δημοκρατία του Νοτίου Σουδάν, Ομοσπονδιακή Λαϊκή Δημοκρατία της Αιθιοπίας, Κράτος της Ερυθραίας, Δημοκρατία του Τζιμπουτί, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Σομαλίας, Δημοκρατία των Σεϋχελλών, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Δημοκρατία του Καμερούν, Δημοκρατία του Τσαντ, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία Δημοκρατία της Νιγηρίας, Δημοκρατία του Νίγηρα, Κράτος της Λιβύης, Δημοκρατία της Τυνησίας, Λαϊκή Δημοκρατία της Αλγερίας, Βασίλειο του Μαρόκου, Δημοκρατία του Πράσινου Ακρωτηρίου, Ισλαμική Δημοκρατία της Μαυριτανίας, Δημοκρατία της Σενεγάλης, Δημοκρατία της Γκάμπια, Δημοκρατία του Μάλι, Μπουρκίνα Φάσο, Δημοκρατία της Γουινέας-Μπισάου, Δημοκρατία της Γουινέας, Δημοκρατία της Σιέρα Λεόνε, Δημοκρατία της Λιβερίας, Δημοκρατία της Ακτής του Ελεφαντοστού, Δημοκρατία της Γκάνας, Δημοκρατία του Τόγκο, Δημοκρατία του Μπενίν, Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής, Βασίλειο του Λεσότο, Βασίλειο της Eswatini, Δημοκρατία της Ναμίμπια, Δημοκρατία της Μποτσουάνα, Δημοκρατία της Ζιμπάμπουε, Δημοκρατία της Μοζαμβίκης, Δημοκρατία της Αγκόλα, Δημοκρατία της Ζάμπια, Δημοκρατία του Μαλάουι, Δημοκρατία της Μαδαγασκάρης, Δημοκρατία του Μαυρίκιου, Ένωση Κομόρων, Ενωμένη Δημοκρατία της Τανζανίας, Δημοκρατία της Κένυας, Δημοκρατία της Ουγκάντα , Δημοκρατία της Ρουάντα, Δημοκρατία του Μπουρούντι, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Δημοκρατία του Κονγκό, Δημοκρατία της Γκαμπόν, Δημοκρατία της Ισημερινής Γουινέας, Λαϊκή Δημοκρατία του Σάο Τομέ και Πρίνσιπε.

4.Το Εξαρχάτο δραστηριοποιείται βάσει των ιερών κανόνων, του Καταστατικού της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας που εγκρίθηκε από την Αρχιερατική Σύνοδο της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας το 2000 (εφεξής «Κανονικός Κανονισμός της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας»), άλλων εσωτερικών εγκυκλίων της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, του παρόντος Κανονισμού και σε περίπτωση της κρατικής καταχώρησης του Εξαρχάτου ως νομικού προσώπου βάσει του Καταστατικού του Εξαρχάτου.

5. Οι Αποφάσεις των Κατά Τόπων Συνόδων της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, των Αρχιερατικών Σύνοδων και της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, διαταγές και αποφάσεις του Πατριάρχη Μόσχας και πάσης Ρωσίας είναι υποχρεωτικές για το Εξαρχάτο και για τις εκκλησιαστικές επαρχίες και άλλες κανονικές δομές της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας που αποτελούν το σώμα του.

6. Το Ανώτατο Εκκλησιαστικό Δικαστήριο και το Δικαστήριο της Αρχιερατικής Συνόδου είναι τα Ανώτατα Εκκλησιαστικά Δικαστήρια για το Εξαρχάτο.

7. Την ανώτατη εκκλησιαστική εξουσία στο Εξαρχάτο έχει η Διαρκής Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχικού Εξαρχάτου της Αφρικής (εφεξής «Διαρκής Ιερά Σύνοδος του Εξαρχάτου»), της οποίας ηγείται ο Πατριαρχικός Έξαρχος της Αφρικής (εφεξής «Πατριαρχικός Έξαρχος») με τον τίτλο που καθορίζει η Διαρκής Ιερά Σύνοδος και, και την αποτελούν οι Επαρχιακοί Αρχιερείς των εκκλησιαστικών επαρχιών του Εξαρχά;του. Ο Βικάριος της εκκλησιαστικής επαρχίας του Εξαρχάτου κατόπιν πρόσκλησης του Πατριαρχικού Εξάρχου μπορεί να συμμετέχει στην συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου με δικαίωμα ψήφου ανοχής.

8. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος μπορεί να λάβει απόφαση περί κρατικής καταχώρησης του Εξαρχάτου.

9. Ο Κανονισμός περί Εξαρχάτου και το Καταστατικό του Εξαρχάτου ψηφίζονται από την Διαρκή Ιερά Σύνοδο και εγκρίνονται από τον Πατριάρχη Μόσχας και πάσης Ρωσίας (εφεξής «Πατριάρχης»).

10. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος του Εξαρχάτου:

α) υποβάλλει προς ψήφιση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου και έγκριση του Πατριάρχη τα σχέδια Καταστατικών των εκκλησιαστικών επαρχιών του Εξαρχάτου και των τροποποιήσεών τους (συμπληρωμάτων τους),

β) εξασφαλίζει την ενότητα του Εξαρχάτου και της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας,

γ) κατόπιν πρότασης του Πατριαρχικού Εξάρχου εκλέγει τον γραμματέα της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου του Εξαρχάτου από τον αριθμό των Αρχιερέων του Εξαρχάτου, ενώ τα καθήκοντα του γραμματέα της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου μπορούν να ανατεθούν προσωρινά στον ίδιο τον Πατριαρχικό Έξαρχο

δ) με την δέουσα διαδικασία υποβάλλει προς εξέταση στην Διαρκή Ιερά Σύνοδο προτάσεις για δοξασμό στον τοπικό επίπεδο ή για τον πανεκκλησιαστικό δοξασμό των ευλαβών ιεραποστόλων που δραστηριοποιούνταν στο χώρο του Εξαρχάτου,

ε) ιδρύει τα κοινά όργανα διοίκησης του Εξαρχάτου, διορίσει τους διοικητές τους και εξετάζει τις ετήσιες αναφορές για την δράση τους,

στ) εγκρίνει τον Κανονισμό για το Εκκλησιαστικό Δικαστήριο του Εξαρχάτου, ο οποίος σχετίζεται με τον Κανονισμό περί Εκκλησιαστικού Δικαστηρίου της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας,

ζ) εκλέγει τα μέλη του Εκκλησιαστικού Δικαστηρίου του Εξαρχάτου με καθορισμένη διάρκεια των αρμοδιοτήτων τους

η) εγκρίνει τις αποφάσεις του Εκκλησιαστικού Δικαστηρίου του Εξαρχάτου σε περιπτώσεις που προβλέπονται στον Κανονισμό περί Εκκλησιαστικού Δικαστηρίου του Εξαρχάτου,

θ) μπορεί να πραγματοποιεί τις λειτουργίες του Εκκλησιαστικού Δικαστηρίου του Εξαρχάτου, εφόσον στο Εξαρχάτο δεν υπάρχουν αρκετοί Αρχιερείς για την εκλογή στο σώμα του Εκκλησιαστικού Δικαστηρίου του Εξαρχάτου,

ι) σε επαφή με το Τμήμα Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας παίρνει αποφάσεις σε θέματα διαθρησκευτικών υποθέσεων και συνεργασίας με τις κρατικές αρχές στο έδαφος του Εξαρχάτου,

κ) ιδρύει το σύστημα βραβείων του εξαρχάτου που αντιστοιχεί στο σύστημα βραβείων, το οποίο καθιερώθηκε στην Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία,

λ) υποβάλλει προς έγκριση στην Διαρκή Ιερά Σύνοδο τις υποψηφιότητες των πρυτάνεων των Εκκλησιαστικών Ακαδημιών, των ηγουμένων των Ιερών Μονών στις εκκλησιαστικές επαρχίες του Εξαρχάτου, οι οποίες προτάθηκαν από τους Επαρχιακούς Αρχιερείς τους, και οι προτάσεις αυτές εξετάζονται από την Διαρκή Ιερά Σύνοδο, ενώ λαμβάνεται υπόψη η άποψη της Διεύθυνσης του Πατριαρχείου Μόσχας σε θέματα ιδρυμάτων του εξωτερικού,

μ) σε περίπτωση της κρατικής καταχώρησης του Εξαρχάτου ως νομικού προσώπου υποβάλλει προς έγκριση στον Πατριάρχη την διαδικασία κατοχής, χρήσης και διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων του Εξαρχάτου,

ν) με την δέουσα διαδικασία των ιδρυμάτων της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας στο εξωτερικό ιδρύει τα νομικά πρόσωπα ή και τα διαλύει

ξ) διορίζει και παύει τα μέλη της Ελεγκτικής Επιτροπής του Εξαρχάτου,

ο) παίρνει άλλες αποφάσεις σχετικά με την εσωτερική και εξωτερική δράση του Εξαρχάτου,

π) μπορεί να απευθύνει εκκλήσεις στους κληρικούς και κοσμικούς όλου του Εξαρχάτου.

11. Οι συνεδριάσεις της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου του Εξαρχάτου διεξάγονται κατά το μέτρο της ανάγκης, αλλά τουλάχιστον μία φορά το εξάμηνο. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος του Εξαρχάτου δικαιούται να αποφασίζει, εφόσον στην συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου βρίσκονται τουλάχιστον 2/3 από τα μέλη του. Οι αποφάσεις της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου του Εξαρχάτου λαμβάνονται με την πλειοψηφία των μελών που βρίσκονται στην συνεδρίαση. Σε περίπτωση ισοψηφίας ο πρόεδρος έχει νικώσα ψήφο.

12. Οι τόμοι των πρακτικών της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου του Εξαρχάτου υπογράφονται από όλα τα μέλη του, υποβάλλονται στην Διαρκή Ιερά Σύνοδο και εγκρίνονται από τον Πατριάρχη.

13. Ο Έξαρχος εκλέγεται από την Διαρκή Ιερά Σύνοδο και διορίζεται από το Πατριαρχικό Διάταγμα.

14. Ο Έξαρχος είναι επαρχιακός Αρχιερέας της Εκκλησιαστικής επαρχίας της Βόρειας Αφρικής και ηγείται του Εξαρχάτου βάσει των κανόνων, του Καταστατικού της Ρωσικής Ορθοδόξου εκκλησίας, του παρόντος Κανονισμού και του Καταστατικού του Εξαρχάτου.

15. Ο Έξαρχος, αφού σε σχετικές περιπτώσεις συμβουλευτεί με το Τμήμα Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας ή με την Διεύθυνση του Πατριαρχείου Μόσχας σε θέματα των ιδρυμάτων του εξωτερικού:

α) συγκαλεί την Διαρκή Ιερά Σύνοδο του Εξαρχάτου και προεδρεύει στις συνεδριάσεις της

β) χωρίς εξουσιοδότηση εκπροσωπεί το Εξαρχάτο στις σχέσεις του με τις κρατικές αρχές, πολίτες και νομικά πρόσωπα στο έδαφος του Εξαρχάτου και εκτός των συνόρων του

γ) εκτελεί διαχειριστικές και εκτελεστικές εξουσίες για την διοίκηση των ιδρυμάτων του Εξαρχάτου

δ) εκδίδει τις διαταγές για διορισμό προσώπων που διορίστηκαν σε κάποια θέση από την Διαρκή Ιερά Σύνοδο του Εξαρχάτου

ε) επιτηρεί την εκτέλεση των αποφάσεων των Κατά Τόπων και Αρχιερατικών Συνόδων, Αρχιερατικών Συνόδωνμ της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου και της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου του Εξαρχάτου από τους Επαρχιακούς Αρχιερείς, και εφόσον διαπιστώσει την παράλειψη ή την ελλιπή εκτέλεση των εν λόγω αποφάσεων, κάνει αδελφική σύσταση, και εφόσον γίνει παράβλεψη, μπορεί να προωθήσει το ζήτημα προς εξέταση στην Διαρκή Ιερά Σύνοδο του Εξαρχάτου και έπειτα να ενημερώσει τον Πατριάρχη για την κατάσταση

στ) κάνει αδελφικές συστάσεις στους Αρχιερείς του Εξαρχάτου σχετικά με την διοίκηση των εκκλησιαστικών επαρχιών και την προσωπική ζωή

ζ) δέχεται παράπονα στις αποφάσεις ή και πράξεις των Αρχιερέων του Εξαρχάτου και εξετάζει τα εν λόγω παράπονα χωρίς να προσφύγει στην τυπική εκκλησιαστική δικαιοσύνη μόνος του ή ομού με την Διαρκή Ιερά Σύνοδο του Εξαρχάτου, σε περίπτωση που δεν υφίσταται δυνατή η ειρήνευση των αντιπάλων ή να λυθεί αλλιώς το θέμα προς ικανοποίησή τους, προωθεί την υπόθεση προς εξέταση του Πατριάρχη, επισυνάπτοντας την άποψή του ή την άποψη της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου του Εξαρχάτου,

η) δέχεται εφέσεις στις αποφάσεις των Επαρχιακών Δικαστηρίων του Εξαρχάτου και τις προωθεί προς εξέταση στο Εκκλησιαστικό Δικαστήριο του Εξαρχάτου

θ) προωθεί στην Διαρκή Ιερά Σύνοδο τα αιτήματα των Επαρχιακών Αρχιερέων του Εξαρχάτου για την δημιουργία νέων ενοριών και μοναστηριών, επισυνάπτοντας την άποψή του, τα εν λόγω αιτήματα εξετάζονται βάσει της άποψης της Διεύθυνσης του Πατριαρχείου Μόσχας σε θέματα ιδρυμάτων του εξωτερικού,

ι) προωθεί στον Πατριάρχη και στην Διαρκή Ιερά Σύνοδο τα αιτήματα των Επαρχιακών Αρχιερέων του Εξαρχάτου για την αποστολή των κληρικών από το κανονικό έδαφος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας στις εκκλησιαστικές επαρχίες τους, επισυνάπτοντας την άποψή του, τα εν λόγω αιτήματα εξετάζονται βάσει της άποψης της Διεύθυνσης του Πατριαρχείου Μόσχας σε θέματα ιδρυμάτων του εξωτερικού,

Παρατήρηση:
η αποστολή του κληρικού από την εκκλησιαστική επαρχία του κανονικού εδάφους της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας στην εκκλησιαστική επαρχία του Εξαρχάτου γίνεται κατόπιν αποφάσεως της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, η οποία επίσης αποφασίζει περί λήξης αυτής της αποστολής,
η μετάβαση με την αποστολή του εγγράφου περί άφεσης της μετάβασης του κληρικού από την εκκλησιαστική επαρχία της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας στην εκκλησιαστική επαρχία του Εξαρχάτου γίνεται κατόπιν συγκατάθεση των Αρχιερέων των δύο εκκλησιαστικών επαρχιών και της γραπτής ευλογίας του Πατριάρχη,

κ) προωθεί στον Πατριάρχη τα αιτήματα των Επαρχιακών Αρχιερέων του Εξαρχάτου για την επιβράβευση των κληρικών, επισυνάπτοντας την άποψή του, τα εν λόγω αιτήματα εξετάζονται βάσει της άποψης της Διεύθυνσης του Πατριαρχείου Μόσχας σε θέματα ιδρυμάτων του εξωτερικού,

λ) λαμβάνει από τους επαρχιακούς Αρχιερείς του Εξαρχάτου τα αντίγραφα των ετήσιων απολογισμών, μεταξύ άλλων και οικονομικών απολογισμών που αποστέλλονται προς τον Πατριάρχη, καθώς και τα αντίγραφα των αποφάσεων του Πατριάρχη που τέθηκαν σε αυτούς τους απολογισμούς,

μ) σε μορφή ειδοποίησης λαμβάνει από τους επαρχιακούς Αρχιερείς του Εξαρχάτου τις πληροφορίες για τα προγραμματισμένα ταξίδια εκτός των εκκλησιαστικών επαρχιών τους

ν) σε μορφή ειδοποίησης λαμβάνει από τους επαρχιακούς Αρχιερείς του Εξαρχάτου τις πληροφορίες για τις προγραμματισμένες επισκέψεις των εκκλησιαστικών επαρχιών τους από άλλους Αρχιερείς της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και τους Αρχιερείς άλλων Κατά Τόπων Ορθόδοξων Εκκλησιών,

ξ) έχει δικαίωμα να επισκέπτεται σε αναγκαίες περιπτώσεις όλες τις εκκλησιαστικές επαρχίες του Εξαρχάτου,

ο) μπορεί να απευθύνει τις εκκλήσεις στους κληρικούς και κοσμικούς όλου του Εξαρχάτου,

π) παίρνει αποφάσεις στα λοιπά θέματα βάσει των κανόνων του κανονικού δικαίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας και του παρόντος Κανονισμού.

16. Το όνομα του Εξάρχου μνημονεύεται σε όλους τους ναούς του εξαρχάτου μετά το όνομα του Πατριάρχη με την εξής διατύπωση: «Κύριο ημών, Σεβασμιώτατο κ.κ. (όνομα) Μητροπολίτη (τίτλος), Πατριαρχικό Έξαρχο της Αφρικής».

17. Ο Έξαρχος έχει δικαίωμα του πρωταρχικού λειτουργικού και ετυμοτυπικού ρόλου σε όλους τους Αρχιερείς του Εξαρχάτου και κάθεται στο θρόνο σε όλους τους ναούς του Εξαρχάτου.

18. Επαρχιακοί Αρχιερείς και Βικάριοι του Εξαρχάτου εκλέγονται και διορίζονται από την Διαρκή Ιερά Σύνοδο.

19. Αποφάσεις για την δημιουργία ή την λύση των εκκλησιαστικών επαρχιών που αποτελούν το Εξαρχάτο, και για τον καθορισμό των εδαφικών ορίων τους λαμβάνει η Διαρκής Ιερά Σύνοδος και έπειτα τις εγκρίνει η Αρχιερατική Σύνοδος.

20. Στο σώμα του Εξαρχάτου περιλαμβάνονται οι ακόλουθες εκκλησιαστικές επαρχίες: Βόρειας Αφρικής (Αραβική Δημοκρατία της Αιγύπτου, Δημοκρατία του Σουδάν, Δημοκρατία του Νοτίου Σουδάν, Ομοσπονδιακή Λαϊκή Δημοκρατία της Αιθιοπίας, Κράτος της Ερυθραίας, Δημοκρατία του Τζιμπουτί, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Σομαλίας, Δημοκρατία των Σεϋχελλών, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Δημοκρατία του Καμερούν, Δημοκρατία του Τσαντ, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία Δημοκρατία της Νιγηρίας, Δημοκρατία του Νίγηρα, Κράτος της Λιβύης, Δημοκρατία της Τυνησίας, Λαϊκή Δημοκρατία της Αλγερίας, Βασίλειο του Μαρόκου, Δημοκρατία του Πράσινου Ακρωτηρίου, Ισλαμική Δημοκρατία της Μαυριτανίας, Δημοκρατία της Σενεγάλης, Δημοκρατία της Γκάμπια, Δημοκρατία του Μάλι, Μπουρκίνα Φάσο, Δημοκρατία της Γουινέας-Μπισάου, Δημοκρατία της Γουινέας, Δημοκρατία της Σιέρα Λεόνε, Δημοκρατία της Λιβερίας, Δημοκρατία της Ακτής του Ελεφαντοστού, Δημοκρατία της Γκάνα, Δημοκρατία του Τόγκο, Δημοκρατία του Μπενίν) και Νότιας Αφρικής (Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής, Βασίλειο του Λεσότο, Βασίλειο της Εσβατίνι, Δημοκρατία της Ναμίμπια, Δημοκρατία της Μποτσουάνα, Δημοκρατία της Ζιμπάμπουε, Δημοκρατία της Μοζαμβίκης, Δημοκρατία της Αγκόλας, Δημοκρατία της Ζάμπια, Δημοκρατία του Μαλάουι, Δημοκρατία της Μαδαγασκάρης, Δημοκρατία του Μαυρίκιου, Ένωση Κομόρες, Ενωμένη Δημοκρατία της Τανζανίας, Δημοκρατία της Κένυας, Δημοκρατία Ουγκάντα, Δημοκρατία της Ρουάντα, Δημοκρατία του Μπουρούντι, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Δημοκρατία του Κονγκό, Δημοκρατία της Γκαμπόν, Δημοκρατία της Ισημερινής Γουινέας, Λαϊκή Δημοκρατία του Σάο Τομέ και Πρίνσιπε). Αυτός ο κατάλογος των κανονικών δομών τροποποιείται κατά την δημιουργία ή την ενσωμάτωση στο Εξαρχάτο άλλων επαρχιών με την απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου.

21. Το άγιο μύρο αποστέλλεται στο Εξαρχάτο από τον Πατριάρχη Μόσχας και πάσης Ρωσίας.