Την 27η Ιουλίου 2023 ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πάσης Ρωσίας κ.κ. Κύριλλος μίλησε στην συνεδρίαση Ολομέλειας της Β’ Συνόδου Κορυφής Ρωσία – Αφρική.
Εξοχότατε κύριε Πρόεδρε της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαδίμιρ Πούτιν! Εξοχότατε Πρόεδρε της Ένωσης των Κομόρων Νήσων Αζάλι Ασσουμάνι! Αξιότιμοι επικεφαλής και ύψιστα στελέχη και εκπρόσωποι των χωρών της Αφρικής!
Εγκαρδίως σας χαιρετώ και ευχαριστώ για την πρόσκληση να ομιλήσω σε μια τόση αντιπροσωπευτική συνάντηση, αφιερωμένη στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ της Ρωσίας και των κρατών της Αφρικανικής Ηπείρου. Το φόρουμ τούτο είναι αναμφίβολα ένα λαμπρό γεγονός στην διεθνή ζωή και έχει σημαντικό πολιτικό, οικονομικό, πνευματικό και πολιτιστικό εύρος.
Παρά την μακρινή γεωγραφική τοποθεσία τους λαούς των χωρών μας ενώνουν καλές σχέσεις. Το μυστικό αυτής της φιλίας είναι απλό: η Ρωσία ποτέ δεν έβλεπε την Αφρικανική ήπειρο ως τόπο για κέρδη ή ως στόχο αποικιοκρατίας, ουδέποτε δεν έχει μιλήσει με τους λαούς της Αφρικής από τη θέση ισχύος και υπεροχής. Σε δύσκολες ιστορικές στιγμές πάντα προσπαθούσαμε να εκδηλώσουμε αλληλεγγύη και στήριξη. Σε δύσκολους καιρούς, όταν οι χώρες της Αφρικής μάχονταν υπέρ ανεξαρτησίας και κυριαρχίας η Ρωσία προσπαθούσε να παρέχει ενεργή στήριξη στους λαούς των χωρών αυτών και έπειτα έχει συνεισφέρει έμπρακτα στην δημιουργία της ειρηνικής ζωής, στην ανάπτυξη πολλών έργων υποδομής. Είναι αξιοθαύμαστο ότι η συνεργασία αυτή συνεχίζεται και σήμερα.
Οι καλοί δεσμοί αυτοί έχουν επιβεβαιωθεί με το χρόνο. Γερά θεμέλια αποτελούν μεταξύ άλλων η κοινή αντίληψη των θεμελιωδών αρχών της ανθρώπινης ζωής και η σχολαστική τήρηση των διαχρονικών ηθικών αξιών. Η αφοσίωση στην παράδοση, η αντίληψη της οικογένειας ως ένωσης του ανδρός και της γυναικός, η αγάπη και ο σεβασμός στην ιστορία μας, η τάση προς την καλοσύνη και την δικαιοσύνη, αυτές οι σπουδαίες πολιτισμικές αρχές έχουν καθοριστική σημασία και για τον ρωσικό λαό, και για τους κατοίκους της Αφρικής, οι οποίοι με τον ίδιο ζήλο εκτιμούν την πνευματική και την πολιτισμική αυθεντικότητά τους. Εμείς τόσο πολύ εκτιμούμε αυτές τις αρχές που είμαστε έτοιμοι να τις υπερασπίζουμε και να τις στηρίζουμε.
Οι συνθήκες, στις οποίες αναγκαζόμαστε να το κάνουμε, είναι ενίοτε πολύ περίπλοκες. Μέσα στις τελευταίες δεκαετίες ο κόσμος έχει γίνει αγνώριστος. Δεν εννοώ τον πολιτικό χάρτη, τις οικονομικές εξελίξεις και την τεχνολογικό πρόοδο, πρόκειται για ένα επικίνδυνο, πνευματικό και ηθικό κλίμα, το οποίο πολλές δυτικές χώρες διαμορφώνουν πολύ ενεργά και μάλιστα επιθετικά. Ο ηθικός σχετικισμός, ο καταναλωτισμός, η ελευθερία, την οποία ψευδώς αντιλαμβάνονται ως ανεκτικότητα, η καταστροφή του θεσμού της παραδοσιακής οικογένειας, είναι λίγες από τις κακουχίες εκείνες, τις οποίες εγκυμονεί το σύστημα αξιών που καλλιεργείται από ορισμένες δυνάμεις της Δύσης, και είναι μάλιστα αντιαξίες, επειδή η αποδοχή τους αναπόφευκτα οδηγεί την ανθρωπότητα σε μια βαθιά πολιτισμική και πνευματική οπισθοδρόμηση.
Δόξα τω Θεώ, αυτός ο κίνδυνος γίνεται καλά αντιληπτός όχι μόνο στη Ρωσία, όπου ψηφίζονται οι νόμοι που καλούνται να προστατέψουν την κοινωνία από την προπαγάνδα ενός ξένου προς εμάς πολιτισμού και αρρωστημένων από την ηθική πλευρά εκφάνσεων, αλλά και στις χώρες της Αφρικής. Γνωρίζω ότι παρά την αβάσταχτη πίεση η απόλυτη πλειοψηφία των χωρών της Αφρικής στο επίπεδο της νομοθεσίας κατηγορηματικά απορρίπτουν την νομιμοποίηση των λεγόμενων ομοφυλόφιλων ενώσεων, της ευθανασίας και άλλων αμαρτωλών από την θρησκευτική άποψη πράξεων. Αδιαμφισβήτητα όλα αυτά μας φέρνουν πιο κοντά. Βασιζόμαστε στις ίδια θεμελιώδεις αρχές, γι’ αυτό πάντα αγαλλιάζει η καρδιά μας, όταν βλέπουμε τους ομοϊδεάτες μας.
Θαυμάζει το γεγονός ότι ο ρόλος της Αφρικής γίνεται πιο δυνατός στις διεθνείς σχέσεις. Λαμπρό παράδειγμα είναι οι ειρηνευτικές πρωτοβουλίες των αφρικανικών χωρών, ο ενεργός ρόλος τους στην επίλυση των περιφερειακών και παγκοσμίων προβλημάτων. Είμαι πεπεισμένος ότι η Ρωσία και η Αφρική ομού μπορούν να προτείνουν στον κόσμο ένα εποικοδομητικό μοντέλο αληθινών και δίκαιων σχέσεων μεταξύ των λαών.
Δυστυχώς είναι λίγοι σήμερα εκείνοι στον διεθνή στίβο, οι οποίοι είναι έτοιμοι σε ένα δίκαιο διάλογο. Μια σειρά από δυτικές χώρες ακόμα δεν έχουν φύγει από το παρελθόν της αποικιοκρατίας και συνεχίζουν να σκέπτονται και να λειτουργούν μέσα σε αυτό το πλαίσιο.
Ελπίζω η ανάπτυξη των καλών σχέσεων μεταξύ της Ρωσίας και των χωρών της Αφρικής να προωθήσει την περαιτέρω εδραίωση των παραδοσιακών ηθικών αξιών στον κόσμο.
Ένα άλλο εγκληματικό εργαλείο της σύγχρονης πολιτικής αποτελούν οι προσπάθειες της υποδαύλισης της διχόνοιας μεταξύ των θρησκευτικών δογμάτων. Προς μεγάλη μας λύπη στην Αφρικανική ήπειρο αυτές οι εκφάνσεις έχουν επικίνδυνη διάδοση. Δυστυχώς τους μεγαλύτερους διωγμούς υφίστανται οι χριστιανοί. Δραττόμενος της ευκαιρίας ως Προκαθήμενος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας με πόνο στην καρδιά καλώ τους πάντες, όσους έχουν τη δυνατότητα και την πραγματική εξουσία να επηρεάσουν αυτή την τραγική κατάσταση, να κάνουν τα πάντα για να υπερασπίσουν τους διωκόμενους χριστιανούς στην Αφρικανική ήπειρο.
Η θλιβερή εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών και η ιστορία πολλών περιφερειακών συγκρούσεων πιστοποιούν ότι η προβοκάτσιες στον θρησκευτικό τομέα ουκ ολίγες φορές προκαλούνται και χρηματοδοτούνται από όσους επιθυμούν να αποδυναμώσουν την χώρα εκ των ένδον και λειτουργούν βάσει της γνωστής αρχής «διαίρει και βασίλευε». Είναι άκρως σημαντικό να μην επιτραπεί η υποδαύλιση της διχόνοιας βάσει του θρησκευτικού δόγματος. Αυτό το γεγονός γίνεται όλο και πιο επίκαιρο, αν λάβουμε υπόψη τον πολυθρησκευτικό και πολυεθνικό χαρακτήρα των περισσότερων αφρικανικών χωρών.
Η πολιτισμική και εθνική ποικιλότητα είναι πλούτος κάθε χώρας, τον οποίο οφείλουμε να διατηρήσουμε. Πιστεύω ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να μοιραστεί την εμπειρία πολλών αιώνων σε αυτόν τον τομέα. Στη χώρα μας διαμένουν εκατοντάδες εθνικότητες, εδώ αρμονικά συνυπάρχουν εκπρόσωποι διάφορων θρησκειών και δογμάτων, είναι οι ορθόδοξοι χριστιανοί, οι καθολικοί, οι προτεστάντες, οι μουσουλμάνοι, οι ιουδαίοι, οι βουδιστές. Δεν συνυπάρχουμε απλά πλάι ο ένας στον άλλο, αλλά ελεύθερα διακηρύσσουμε την πίστη μας και συνεργαζόμαστε στον διαφωτιστικό, ανθρωπιστικό, ειρηνευτικό, κοινωνικό και άλλους τομείς. Ως εργαλείο δημιουργήσαμε οργανισμούς, στα πλαίσια των οποίων όχι απλά συμβουλευόμαστε, αλλά και επεξεργαζόμαστε ένα πρόγραμμα κοινής δράσης.
Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, γνωρίζοντας την ιδιαίτερη ευθύνη που έχει για τη μοίρα των λαών που ιστορικά κείνται υπό την σκέπη της, τάσσεται να κάνει τα πάντα για να εκτρέφει στους ανθρώπους την αφοσίωση στην αλήθεια του Θεού, τον σεβασμό στην παράδοση και την αγάπη στη χώρα τους.
Πρόσφατα η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία ανταποκρινόμενη στο αίτημα ορθοδόξων πιστών στην Αφρική, για χάρη της διαποίμανσης των ευρισκομένων σε αυτή την ήπειρο ορθοδόξων και λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη της δραστηριοποίησής της στην Αφρική, προέβη στη δημιουργία της Εξαρχίας Αφρικής
Την ίδια στιγμή η παρουσία της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας στο έδαφος της Αφρικής δεν είναι κάποια πρωτοφανής καινοτομία. Ρωσικές ενορίες άρχισαν να εμφανίζονται στην ήπειρο ήδη από τον 19ο και στις αρχές του 20ού αι.
Ενδεικτικά στην Αβησσυνία το 1889 και το 1896 ανεγέρθηκαν οι ρωσικοί ναοί. Η μόνιμη ενορία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αίγυπτο δημιουργήθηκε το 1914. Μετά την επανάσταση στη Ρωσία και εξαιτίας της ροής προσφύγων από τη χώρα μας άρχισαν να ιδρύονται ολοένα και περισσότερες ενορίες στην Αφρική: το 1920 εγκαινιάσθηκε ναός στη Τυνησία, το 1922 δημιουργήθηκε ενορία στην Αλγερία, το 1927 δημιουργήθηκαν ρωσικές ορθόδοξες ενορίες στο Μαρόκο. Το 1998 είχα την ευκαιρία να εγκαινιάσω τον πρώτο ρωσικό ιερό ναό στη Δημοκρατία της Νοτίου Αφρικής
Όντας πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας και μετά ως Πατριάρχης την περίοδο 1971 – 2016 επισκέφτηκα 18 χώρες στην Αφρικανική ήπειρο, στα βόρεια, στα νότια, στα ανατολικά, στα δυτικά και στο κέντρο της ηπείρου. Την πιο σημαντική θεωρώ την συνάντηση που είχα με τον κύριο Νέλσον Μαντέλα στο σπίτι του στο Σουέτο τον Νοέμβριο 1990. Εκείνη τη χρονιά, στις 11 Φεβρουαρίου τον έχουν απελευθερώσει από την φυλακή όπου πέρασε πολλά χρόνια, και μάλλον ήμουν ο πρώτος ξένος, τον οποίο υποδέχτηκε στο σπίτι του. Ο κύριος Μαντέλα με παρακάλεσε να μεταφέρω στις αρχές της Σοβιετικής Ένωσης την ευχαρίστησή του για την αποφασιστική βοήθεια στην στήριξη και στον εφοδιασμό, μεταξύ άλλων, με όσα χρειάζονταν για την καταπολέμηση του απαρτχάιντ. Ως γνωστόν, το 1994 ο Μαντέλα έγινε πρόεδρος της Νότιας Αφρικανικής Δημοκρατίας. Εγώ προσωπικά διατηρώ τις καλύτερες αναμνήσεις για έναν άνθρωπο, ο οποίος πράγματι έχει κάνει τόσα για να απελευθερωθεί ο κόσμος και να μην θεωρείται το απαρτχάιντ κάτι ανεκτό.
Προς μεγάλη μας λύπη το 2019 ο Προκαθήμενος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Αλεξανδρείας Μακαριώτατος Πατριάρχης Θεόδωρος υπό εξωτερική πίεση αποφάσισε να αναγνωρίσει τη σχισματική ομάδα στην Ουκρανία. Αυτές οι θλιβερές περιστάσεις, θα επαναλάβω, ώθησαν τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στη δημιουργία τον Δεκέμβριο του 2021 της Πατριαρχικής Εξαρχίας Αφρικής. Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας, συρόμενος πίσω από το άρμα συγκεκριμένων δυτικών δυνάμεων, προχώρησε στο να δημιουργήσει ένα νέο σχίσμα εντός Ορθοδοξίας και έπρεπε να αντιδράσουμε σε αυτή την ενέργεια. Έτσι, αποφασίσαμε την οργάνωση της Εξαρχίας στην αφρικανική Ήπειρο. Το ποίμνιό μας περιλαμβάνει όχι μόνον Ρώσους, οι οποίοι κατοικούν στην Αφρική, αλλά και τοπικό πληθυσμό, οι οποίοι πρεσβεύουν την Ορθοδοξία και σήμερα ανήκουν στην Εκκλησία μας
Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο το Πατριαρχικό Εξαρχάτο της Αφρικής δημιούργησε άνω των 200 ενοριών σε 25 αφρικανικές χώρες. Εκτός της ανάπτυξης του λατρευτικού βίου, επιτεύχθηκε η έναρξη πολλών ανθρωπιστικών και εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών, ειδικότερα όσον αφορά τη μετάφραση βιβλίων στις τοπικές γλώσσες και πολλά άλλα. Η ίδρυση και η δυναμική δραστηριότητα της Εξαρχίας προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον για τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία από τους Αφρικανούς.
Πολλοί εκτιμούν ότι είμαστε μια Εκκλησία, η οποία διαφυλάττει επιμελώς την αποστολική διαδοχή στη διδασκαλία, τα Μυστήρια και την πνευματική εμπειρία, μια Εκκλησία, η οποία δεν αλλοιώνει τις εντεταλμένες από τον Θεό ηθικούς κανόνες προς όφελος των ιδεολογικών τάσεων της μόδας.
Αναπτύσσοντας την ποιμαντική μας δράση καταβάλλουμε προσπάθειες να συνδράμουμε στην εδραίωση των σχέσεων της Ρωσίας με την Αφρική, στην βελτίωση της ποιότητας της ανθρώπινης ζωής. Σε τόπους, όπου δημιουργούνται οι ενορίες μας, εμφανίζονται νέα σχολεία, ανοίγονται πηγάδια, κατασκευάζονται ηλεκτρικοί υποσταθμοί, νοσοκομεία και πολιτιστικά κέντρα.
Είμαστε πρόθυμοι να έχουμε εποικοδομητική συνεργασία και με άλλους θρησκευτικούς οργανισμούς της Αφρικής.
ΟΙ ενορίες μας καταχωρούνται βάσει της νομοθεσίας των χωρών, όπου ιδρύονται. Θα ήθελα ιδιαίτερα να ευχαριστήσω τους ηγέτες αυτών των κρατών για τέτοια βοήθεια. Το Πατριαρχείο Μόσχας με προθυμία δέχεται όποιες πρωτοβουλίες αποσκοπούν στο καλό των ανθρώπων, στην εδραίωση της ειρήνης και στην βοήθεια των παθόντων.
Με αγάπη και σεβασμό απευθυνόμενος στους κατοίκους της αφρικανικής Ηπείρου, επικαλούμαι για σας την ευλογία του Θεού. Ο Κύριος ας καταπέμψει στους λαούς των χωρών σας ειρήνη και ευημερία και στους κρατικούς ηγέτες σύνεση, υπομονή και ισχύ δυνάμεων.
Ελπίζω το παρόν Φόρουμ να συνδράμει στην περαιτέρω ανάπτυξη της συνεργασίας των λαών μας σε όλους τους τομείς του κοινωνικού βίου.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή και σας εύχομαι επιτυχείς εργασίες της Συνόδου.
Γραφείο Τύπου του Πατριάρχη Μόσχας και Πάσης Ρωσίας
06 Οκτωβρίου 2023 20:45
Στο χώρο της ανέγερσης του Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου στην Τανζανία άρχισαν να φτιάχνουν μια γεώτρηση για να εξασφαλίσουν πόσιμο νερό στους κατοίκους της περιοχής
06 Οκτωβρίου 2023 20:39
Την ΙΖ’ Κυριακή της Πεντηκοστής στην ενορία του Αγίου Νικολάου στην Τανζανία τελέστηκε η Θεία Λειτουργία
